Tác phẩm
a. Đọc: Giọng đọc vang ngân, tha thiết, tự hào.
b. Chú thích:
- Trường Sơn.
- Áo nâu.
c. Bố cục: 2 đoạn.
- Đoạn 1 (4 câu đầu): Phong cảnh đất nước hữu tình.
- Đoạn 2 (đoạn còn lại): Hình ảnh con người Việt Nam
II. PHÂN TÍCH TÁC PHẨM:
1. Đoạn 1:
* Vẻ đẹp thiên nhiên đất nước Việt Nam.
- Nhà thơ cất tiếng gọi đầy tự hào: Việt Nam đất nước ta ơi!
- Trong bốn dòng đầu, tác giả đã chọn những hình ảnh để tái hiện khung cảnh đất nước VN: cánh đồng lúa mênh mông, cánh cò trắng bay lả bay la, đỉnh Trường Sơn bao phủ bởi mây.
Đây là những hình ảnh tiêu biểu, đặc trưng của đất nước VN. Đất nước đi lên từ nền nông nghiệp, luôn mang một vẻ đẹp bình yên, trù phú, ấm no, đáng tự hào và yêu dấu từ bao đời.
-Những cách đồng mênh mông, bát ngát; những cánh cò bay lả rập rờn và đỉnh Trường Sơn mây mờ che phủ như đã được thổi hồn vào làm cho những cảnh vật ấy có sức sống. Đó là vẻ đẹp hùng vĩ, thanh bình, giản dị, mộc mạc của thiên nhiên VN, đồng thời thể hiện tình yêu của tác giả đối với những vẻ đẹp bình dị, dân dã của đất nước.
* Nghệ thuật:
- Biện pháp tu từ nhân hoá: Việt Nam đất nước ta ơi!
- BPTT so sánh không ngang bằng: Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn.
- Từ láy: mênh mông, rập rờn
- Cách gieo vần của 4 câu thơ đầu: ơi-trời; hơn-rờn-sơn.
- Cách ngắt nhịp: câu 1 và câu 3 nhịp 2/2/2, câu 2 và câu 4 nhịp 2/2/2/2
Tác dụng: Những câu thơ cân xứng, nhịp nhàng. Hình ảnh đất nước trở nên gần gũi, thân quen, làm tăng mức độ của đất trời Việt Nam không đâu sánh bằng. Từ đó toát lên vẻ đẹp của quê hương đất nước.
2. Đoạn còn lại: Vẻ đẹp con người Việt Nam.
- Những vẻ đẹp của con người Việt Nam:
+ Sự vất vả, cần cù trong lao động: vất vả in sâu, áo nâu nhuộm bùn.
+ Sự anh hùng, mạnh mẽ, kiên cường trong chiến đấu (chịu nhiều đau thương, chìm trong máu lửa lại vùng đứng lên, đạp quân thù xuống đất đen) nhưng khi trở về cuộc sống đời thường lại hiền lành, chịu thương chịu khó (súng gươm vứt bỏ lại hiền hơn xưa).
+ Sự thuỷ chung, khéo léo, chăm chỉ : yêu ai yêu trọn tấm lòng thuỷ chung, tay người như có phép tiên, trên tre lá cũng dệt nghìn bài thơ.
3. Tình cảm của tác giả với quê hương, đất nước.
- Tác giả đã thể hiện sự tự hào về quê hương, đất nước qua những khung cảnh thiên nhiên và văn hoá, con người như (mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn, Quê hương biết mấy thân yêu), sự đồng cảm với những vất vả, hi sinh của người dân (bao nhiêu đời đã chịu nhiều đau thương, mặt người vất vả in sâu). Qua đó thể hiện tình cảm yêu mến, quý trọng với dân tộc.
-Văn bản đã gợi về một đất nước Việt Nam với rất nhiều cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, thơ mộng, giàu sức sống và những con người cần cù, chịu khó trong lao động, anh hùng, kiên cường trong chiến đấu và hiền lành, chăm chỉ, thuỷ chung trong cuộc sống đời thường.